تغذیه در دوران کودکی و اهمیت آن در بزرگسالی

تغذیه در دوران کودکی یعنی دوره پیش دبستانی و دبستان از آن جهت دارای اهمیت است که کودک دوره سکون رشدی را طی می کند. یعنی از سرعت رشدی که در دوره نوزادی شاهد آن بودیم کم می شود و بالتبع اشتهای کودک هم کاهش می یابد. این کاهش اشتها معمولا والدین را نگران می کند و گاهی این والدین نگران از روی نا آگاهی دست به اقداماتی مثل استفاده نا صحیح از مکمل ها و اشتها آور ها می زنند و سلامتی کودک خودرا به خطر می اندازند. برای خواندن ادامه مطلب با وب سایت رسمی دکتر فاطمه مفیدی همراه شوید… رژیم کودکان

خصوصیات رشدی دوران کودکی:

از خصوصیات رشدی دوران کودکی یعنی دوره پیش دبستانی و دبستاناین است که این دوره به عنوان دوره نهفته و سکون رشدی شناخته می شود. در واقع رشد روند ثابتی را طی می کند تا زمانیکه کودک به جهش رشدی در دوره بلوغ برسد. البته توجه داشته باشید در این دوره رشد چشمگیری در زمینه های مختلف اجتماعی، شناختی و عاطفی اتفاق می افتد.

اما آنچه از لحاظ تغذیه مهم است این است که این الگوهای آهسته رشد، با تغییرات مشابهی در اشتها و دریافت غذا همراه است. از آنجایی که در این دوره سرعت رشد کاهش می یابد اشتها هم کم می شود که البته سبب نگرانی پدر و مادر می شود.لذا همیشه در موقع غذا خوردن تنش ایجاد می شود.

از لحاظ ترکیبات بدنی هم تغییراتی رخ می دهد به طوری که درصد چربی بدن کاهش می یابد و در 4 تا 6 سالگی به کمترین میزان ممکن می رسد.البته بعد از آن دوباره شروع به افزایش می کند تا بدن آمادگی ورود به مرحله بلوغ را داشته باشد. نکته مهم این است که اگرکودک بازگشت زود هنگام چربی داشته باشد، یعنی زودتر از 6 سالگی بدن او شروع به افزایش چربی بکند، احتمال اینکه در آینده به یک بزرگسال چاق تبدیل شود زیاد است.

ارزیابی و تغذیه در دوران کودکی:

در این دوره اگر بخواهیم کودک را از لحاظ تغذیه ارزیابی کنیم، حتما باید از اندازه گیری های تن سنجی استفاده کنیم ( قد، وزن، وزن به قد، BMI ) و آنها را روی نمودار رشد ترسیم کنیم. این اندازه گیری ها باید به فواصل منظم تکرار شوند، تا بتوانیم الگوی رشد فرد را بدست بیاوریم. با یک بار اندازه گیری نمی توان وضعیت دشد فرد را تفسیر کرد. از آنجایی که رشد بدن در دوره پیش دبستانی و دبستان ثابت است، وزن و قد کودک معمولا در یک کانال رشدی ثابت باقی می ماند. پس پایش منظم رشد به شناسایی روندهای غیرطبیعی و شروع درمان کمک می کند. مثلأ وزنی که سریعأ افزایش می یابد و مسیر رشد را قطع می کند، می تواند نشان دهنده شروع چاقی باشد و بالعکس عدم وزن گیری در طول چند ماه و پایین آمدن از مسیر رشد، نشان دهنده یکی از موارد زیر است که نیاز به درمان دارد: فقر غذایی یا بیماری حاد یا بیماری مزمن تشخیص داده نشده یا مشکلات عاطفی و خانوادگی

نکته مهم این است که کودک سریعأ باید درمان شود و رشد عقب افتاده جبران شود که گاهی جبران رشد 1 تا 2 سال طول می کشد.. در دوره جبران رشد، وزن بیش از حد انتظار افزایش می یابد و نشان دهنده این است که بدن تلاش می کند به کانال رشد طبیعی برگردد. اگر چنانچه فورأ جبران رشدی اتفاق نیفتد، یعنی سوءتغذیه درمان نشود، کودک دچار عقب ماندگی رشد دائمی می شود. سوء تغذیه ناشی از کمبود دریافت مواد غذایی در تمام سنین به خصوص در زمان رشد بسیار نامطلوب بوده و گاهی تاثیرات جبران ناپذیری برای کودک به جا می گذارد. محققین بر این باورند که کوتاهی قد کودکان بیش از آنکه متاثر از ژنتیک باشد، تحت تاثیر تغذیه نامناسب است. کوتاه قدی ناشی از کمبود روی یکی از مهمترین مشکلات تغذیه ای کشور ماست. کمبود شدید یا متوسط آهن، کلسیم و ید نیز در کمبود رشد کودکان موثراند.

کمبود روی در کودکان و تغذیه در دوران کودکی:

کمبود روی در کودکان ممکن است به دلیل ناکافی بودن در رژیم غذایی، جذب ناکافی، اختلال جذب و از دست رفتن از رژیم غذایی (مثلا هنگام اسهال) اتفاق افتد. منابع مهم روی عبارتند از: گوشت، حبوبات، مغزدانه ها و غلات کامل

باید توجه داشت مصرف مکمل روی باید با نظر متخصص تغذیه صورت گیرد زیرا دریافت بیش از حد روی می تواند از جذب عناصری مانند آهن و مس جلوگیری کند بنابراین سعی بر آن است که روی از منابع غذایی تامین گردد.

کودکان در سنین دبستان قسمت اعظم روز را در مدرسه گذرانده و با افزایش سن بتدریج فعالیت آن ها در کلوپ ها و ورزش های دسته جمعی افزایش می یابد. تغذیه کودکان در این دوران تحت تاثیر دوستان و بعضی از افراد بزرگسال از قبیل معلمان قرار می گیرد. به جز موارد خاص بسیاری از مشکلات رفتاری مربوط به غذا در این سنین قابل حل است و آن ها از غذا خوردن و انجام فعالیت های اجتماعی لذت می برند.

توصیه های برنامه ملی آموزش کلسترول امریکا (NCEP) برای پیشگیری از بیماری های قلبی عروقی در کودکان بالای 2 سال همانند توصیه های بزرگسالان است.

نکته های تغذیه ای برای کودکان 6 تا 14 سال:

1- انرژی دریافتی کودک طوری تنظیم می شود که رشد و نمو کودک اپتیمال باشد و از طرف دیگر از چاقی کودک جلوگیری شود.

2- تاکید بر مصرف میوه ها و سبزی ها، غلات کامل، محصولات لبنی کم چربی، حبوبات و گوشت بدون چربی، ماهی و ماکیان است.

3- برای سلامت دندان ها نوع کربوهیدرات و زمان مصرف آن را در نظر بگیرید (کربوهیدرات هایی که به دندان می چسبند را نباید آخر شب به کودکان داد).

4- با تبعیت از راهنماهای تغذیه ای دریافت چربی را کاهش و دریافت فیبر و مواد مغذی را افزایش دهید.

5- فرآیند تهیه غذا به روشی صورت گیرد که بیشترین میزان ممکن جذب مواد مغذی را ممکن سازد.

6- وعده های غذایی بسته به زمان و مکان مصرف، طوری تهیه شوند که کودک به تنهایی قادر به استفاده از آن ها باشد.

7- شکل و طعم غذای کودکان به نحوی برنامه ریزی و تهیه شود که اشتهای کودک را برای صرف غذا تحریک کند.